Những câu chuyện xoay quanh cuộc sống và trường học của cậu bé Enrico 10 tuổi, cách kể chuyện chân thực và đi vào lòng người. Nó để lại cho người đọc những bứt rứt khó tả qua câu những chuyện về thầy cô, bạn bè, cuộc sống và những câu chuyện đọc hàng tháng.
Đó là câu chuyện về một cô giáo bị ốm nhưng vẫn gắng sức đi dạy vì sợ các em bị lỡ bài, cuối cùng cô đã mất ba ngày trước khi kết thúc năm học. Thậm chí trước khi chết cô còn yêu cầu thầy hiệu trưởng đừng cho các em học sinh đi theo đám tang vì sợ các em khóc. Hay câu chuyện về một người thầy khi ốm nặng nghĩ mình không qua khỏi, ông nhìn vào tấm ảnh những học trò cũ ở đầu giường và nói: “Khi sắp chết, cái nhìn cuối cùng của thầy sẽ quay về họ". Câu chuyện về một người thầy giáo tận tụy gắn bó với với nghề mấy chục năm, nhưng chỉ vì run tay lỡ đánh rơi một giọt mực vào cuốn vở của học sinh mà thầy phải xin nghỉ. Hay câu chuyện cảm động về một thầy giáo biết học sinh ngủ gật vì phải dậy sớm làm việc, thầy không trách mắng mà đến cuối giờ mới đánh thức cậu dậy ôm cậu vào lòng và nói: “Thầy biết con đã vất vả nhiều". Tất cả là những câu chuyện giản dị, chân thực, dễ đi vào lòng người và ở lại luôn trong đó.
Không chỉ câu chuyện về thầy cô, nhà văn Edmondo De Amicis cũng đan xen vào đó những câu chuyện giáo dục con cái rất nhân văn. Enrico xuất thân từ một gia đình thượng lưu, đôi khi cậu không hiểu hết những câu chuyện của cuộc sống và xã hội nhưng bố mẹ cậu đã dạy con trai từ những bài học nhỏ nhất. Đó là câu chuyện làm từ thiện của mẹ Enrico cho một người phụ nữ nghèo, khi Enrico nhận ra con của người phụ nữ đó là bạn mình, bà mẹ đã ngăn không cho con nhận bạn vì sợ bạn buồn. Nhưng khi hai đứa trẻ nhận ra nhau, bà đã để hai đứa chạy đến và ôm nhau. Hay khi một người bạn bị gù lưng của Enrico đến chơi, bố mẹ đã lén cất bức tranh chú hề bị gù ở phòng khách để bạn không mặc cảm. Bên cạnh đó còn là những bức thư bố mẹ gửi con nói về tình yêu tổ quốc, cách cư xử, yêu thương mọi người và những nhân cách tốt trẻ cần phải có.
Truyện đọc hàng tháng của Enrico dễ làm người ta rơi nước mắt nhất. Đó là câu chuyện về một cậu bé nhường chỗ trên phao cứu sinh cho cô bạn đường mới quen khi tàu gặp nạn, chỉ vì người bạn đó có gia đình, còn cậu thì không. Câu chuyện về cậu bé trinh sát vì cố gắng hoàn thành nhiệm vụ mà bị trúng đạn và hy sinh, khi chết cậu được đắp trên mình lá cờ Tổ quốc, sự hy sinh cao cả của cậu được người người cảm phục và biết ơn. Hay câu chuyện về một cậu bé đã dũng cảm lấy thân mình đỡ nhát dao từ kẻ cướp để bảo vệ bà.
Tất cả những câu chuyện đó đều bình dị, nhưng sâu sắc và đọng lại mãi mãi trong tiềm thức mỗi người về lòng dũng cảm, trung thực, nghị lực, biết ơn, yêu quê hương, kính trọng người lao động… và tránh xa những thói xấu đố kị, hèn nhát, khoe khoang, vô cảm, lợi dụng lòng tốt của người khác.
Đã hơn 100 năm, nhưng những bài học về giáo dục con người trong Những Tấm Lòng Cao Cả vẫn chưa bao giờ cũ, bởi đó là những bài học cốt lõi, những nhân cách cơ bản mà mỗi người cần có. Xã hội ngày càng thay đổi và thậm chí là biến chất, hãy đọc Những Tấm Lòng Cao Cả để giáo dục con em mình tốt hơn.
Oanh Vũ sưu tầm