Đây là niềm tự hào không những của Vietsovpetro mà của tất cả các thế hệ người lao động Dầu khí Việt Nam. Sự kiện trọng thể này trùng hợp với những thành tựu, các sự kiện lịch sử của đất nước những ngày đầu năm 2018, cũng trùng hợp với dịp kỷ niệm 88 năm thành lập Đảng. Lịch sử phát triển ngành Dầu khí Việt Nam chứng minh thành tựu của ngành không chỉ là thành quả lao động sáng tạo của người dầu khí mà luôn có dấu ấn của các quyết định quan trọng của Đảng, Bộ Chính trị, của Chính phủ.
Phát hiện lịch sử
TS Ngô Thường San - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam
30 năm trước, Vietsovpetro đã phát hiện trữ lượng dầu siêu lớn, vài tỉ thùng trong tầng móng nứt nẻ Bạch Hổ - một loại hình mỏ phi truyền thống có thể nói “độc nhất vô nhị trên thế giới” đã đi vào văn liệu khoa học dầu khí thế giới - đặt nền móng cho công nghiệp dầu khí biển Việt Nam.
Vào đầu những năm 90 của thế kỷ trước, ngọn lửa dài gần trăm mét phần phật cháy trên cao độ 100m giữa Biển Đông luôn là niềm kiêu hãnh của Vietsovpetro và những người đi tìm lửa Việt Nam. Ước mơ khiêm tốn với sản lượng “1 triệu tấn dầu/năm” từ mỏ Bạch Hổ của Thủ tướng Phạm Văn Đồng vào những năm 80 không những đã trở thành hiện thực ngay khi phát hiện dầu, mà kỳ vọng của Vietsovpetro còn xa hơn, nhanh chóng phải đạt mốc 5 triệu tấn dầu/năm vào 1995 với nhịp độ tăng trưởng sản lượng dầu hằng năm gần 1 triệu tấn/năm. Người dầu khí Vietsovpetro còn vươn xa đến mốc đỉnh điểm tự hào là 13 triệu tấn/năm.
Việc phát hiện dầu với trữ lượng lớn và nhịp độ khai thác cao đòi hỏi phải thay đổi quan điểm tổ chức phát triển và khai thác mỏ được Chính phủ Việt Nam - Liên Xô (cũ) nay là Liên bang Nga phê duyệt trong thiết kế tổng thể khi thành lập Liên doanh Vietsovpetro. Theo thiết kế ban đầu thì dầu khai thác sẽ được thu gom và chuyển bằng đường ống đưa về khu xử lý trung tâm trên bờ đặt tại huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, sau đó dầu sau xử lý sẽ tiếp tục được chuyển bằng đường ống lên Thành Tuy Hạ dự kiến sẽ xây nhà máy lọc dầu 3 triệu tấn/năm.
"Việc tổ chức thu gom khí đồng hành khi các công trình khai thác được thiết kế không dự kiến có việc thu gom và xử lý khí đưa vào bờ là thành tựu lao động sáng tạo, táo bạo và quyết tâm cao của Vietsovpetro"
Tốc độ phát triển mỏ Bạch Hổ với sản lượng gia tăng nhanh, nhưng địa điểm nhà máy lọc dầu chưa được duyệt cho thấy phương án chuyển dầu bằng đường ống vào bờ không hiệu quả, ảnh hưởng đến tiến độ khai thác dầu và không hiện thực với đặc điểm dầu Bạch Hổ có hàm lượng parafin lớn và nhiệt độ đông cao, vì thế phải chuyển sang phương án thu gom và xuất bán dầu trực tiếp ngoài biển qua các tàu chứa UBN (FSO).
Vấn đề phát sinh rất khẩn cấp là phải xử lý như thế nào với lượng khí đồng hành tăng nhanh cùng với sản lượng dầu hằng năm? Trong tổng thiết kế ban đầu chỉ đặt giải pháp đốt trực tiếp ngoài biển trên các dàn khai thác MSP. Với hàm lượng khoảng 180m3 khí hòa tan trong 1m3 dầu, khi sản lượng dầu thô tăng lên, lượng khí đốt bỏ ngày càng lớn, vừa lãng phí, vừa gây ô nhiễm môi trường, sức nóng từ ngọn đuốc phả hầm hập vào CTP-2 khi mùa gió chướng, gây mất an toàn cháy nổ rất cao, sợ nhất là những lúc gió đổi chiều bất chợt. Đến năm 1995, dự kiến lượng khí đồng hành sẽ gần 1 triệu m3/năm, có nghĩa trên fakel giàn công nghệ trung tâm CTP-2 phải đốt mỗi ngày gần 250 nghìn m3 khí.
Văn kiện Hiệp định Liên Chính phủ sửa đổi được ký kết tháng 7-1991 nhất trí - Khí đồng hành do Vietsovpetro khai thác tách ra từ dầu thô tại mỏ, ngoài việc sử dụng cho nhu cầu cung cấp năng lượng tại chỗ, sẽ được giao miễn phí cho phía Việt Nam.
Nguồn tài nguyên lớn lao
Nhớ lại, mùa xuân năm 1991, trong chuyến thăm và làm việc với Vietsovpetro, sau khi nghe báo cáo, Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã chấp thuận đề nghị và cho phép Liên doanh Vietsovpetro xây dựng Tổng sơ đồ thiết kế mỏ Bạch Hổ với quan điểm thu gom và xuất dầu trực tiếp ngoài biển, không có phương án chuyển dầu vào Trung tâm Xử lý Tân Thành, đồng thời lập thiết kế thu gom khí đồng hành để đưa vào bờ. Viện NIPI được giao nhiệm vụ lập thiết kế, các số liệu công trình này được Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam sử dụng sau này làm cơ sở cho thiết kế FEED của SNC-Lavalin năm 1993 về “Hệ thống thu gom, vận chuyển và tiêu thụ khí Bạch Hổ - Thủ Đức”, trong đó trách nhiệm của Vietsovpetro là thu gom và xây dựng hệ thống thu gom ngoài biển với chất lượng và áp suất bơm vào đường ống đáp ứng yêu cầu của thiết kế.
Cụm giàn công nghệ trung tâm số 2 mỏ Bạch Hổ
Để xây dựng đồng bộ hệ thống thu gom ngoài biển cũng như trên bờ phải mất tối thiểu không dưới 5 năm. Với quan điểm không để lãng phí phải đốt bỏ tài nguyên và khai thác nhanh lượng khí đồng hành đang tăng nhanh với sản lượng dầu, công trình đưa khí vào bờ được thiết kế theo từng giai đoạn.
Giai đoạn đầu (Fast Track) không có giàn nén và đưa khí vào bờ cung cấp khí cho tổ hợp turbine khí 350MW theo đơn đặt hàng của Nhà máy Điện Bà Rịa của Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Thời hạn giao khí là trước mùa khô năm 1995.
Theo tính toán của các chuyên gia Viện NIPI, tuy mỏ Bạch Hổ cách xa bờ hơn 120km, nhưng khí đồng hành trong dầu ở những vỉa năng lượng cao (đặc biệt là từ tầng móng) khi tách ra sau bình cao áp có áp suất khoảng 50barg, có thể thu gom và vận chuyển về bờ cung cấp cho các hộ tiêu thụ công nghiệp, chưa cần hệ bơm cao áp hỗ trợ. Sáng tạo của Vietsovpetro là cải tạo dàn MSP-2, bổ sung thêm các modules và hệ thống làm nguội khí để tách phần lỏng condensat thô trước khi đưa vào đường ống, xây dựng lý thuyết tận dụng áp suất đầu giếng để duy trì áp suất trong đường ống tránh tách C3, C4 ở dạng lỏng để đưa vào Nhà máy Điện Bà Rịa ở dạng khí khô, tuy với nhiệt lượng cao, với lưu lượng gần 1 triệu m3 ngày đêm. Công trình đã được thực hiện đúng hạn."50 tỉ m3 là mốc son ghi nhận sự đóng góp của người lao động dầu khí, của Vietsovpetro đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh lương thực, phát triển kinh tế vùng và sự thành công của công cuộc đổi mới đất nước".
"50 tỉ m3 là mốc son ghi nhận sự đóng góp của người lao động dầu khí, của Vietsovpetro đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh lương thực, phát triển kinh tế vùng và sự thành công của công cuộc đổi mới đất nước"
Sức sống mãnh liệt
Hiện nay không ai nhìn thấy những ngọn đuốc Faco rừng rực cháy thể hiện sức sống của thành phố công nghiệp dầu khí giữa biển khơi, nhưng dòng khí như dòng máu vẫn luôn được duy trì, chảy về Khu Khí Điện - Đạm Phú Mỹ tăng sức sống cho nền kinh tế đất nước.
Nhà máy xử lý khí Dinh Cố
Nhớ lại những ngày tháng của những năm 80 và 90, khi ngân sách Nhà nước phải chắt chiu từng đồng ngoại tệ, khi hằng tuần ngay tại thành phố Hồ Chí Minh, vào mùa khô nóng bức phải cắt điện luân phiên 2-3 ngày 1 tuần, trẻ em phải thắp đèn dầu giữa thành phố để học vào đêm, người dân thành phố phải đun bếp dầu, than tổ ong, có khi cả củi ngay trong các căn hộ cao tầng, các cơ sở công nghiệp nghỉ sản xuất vì thiếu điện, người nông dân luôn phải chịu sức ép mua phân bón giá cao từ các thương lái những ngày vào vụ… Những hình ảnh này giờ đã trở thành quá khứ càng làm nổi bật sự đóng góp quan trọng của ngành Dầu khí Việt Nam, của Vietsovpetro, niềm tự hào của những thế hệ người “đi tìm lửa” đã đóng góp cho sự phồn vinh của đất nước, nâng cao mức sống và chất lượng cuộc sống của người dân, mà lãnh đạo Đảng, Chính phủ luôn kỳ vọng ở ngành Dầu khí Việt Nam
Vũng Tàu, ngày 1-2-2018
TS NGÔ THƯỜNG SAN
Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam