Xí nghiệp Khai thác các công trình Khí (Vietsovpetro Gas) thuộc Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro là đơn vị đầu tiên của ngành dầu khí Việt Nam tiếp nhận, quản lý và vận hành giàn nén khí trên biển với các trang thiết bị hiện đại nhất trong khu vực. Trải qua 22 năm hoạt động, Vietsovpetro Gas đã vận hành liên tục, an toàn tuyệt đối các công trình khí ngoài khơi; hoàn thành đặc biệt xuất sắc nhiệm vụ thu gom, xử lý và nén khí về bờ đạt gần 50 tỷ m3 khí. Không chỉ góp phần quan trọng vào sự phát triển vững mạnh của Liên doanh Việt – Nga Vietsovpetro (VSP), của ngành Dầu khí, Vietsovpetro Gas còn mang lại hiệu quả kinh tế to lớn cho đất nước, góp phần quan trọng đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Vietsovpetro Gas đã và đang vận hành ổn định, an toàn Giàn nén Khí Trung Tâm, Giàn nén nhỏ và Giàn nén Rồng phục vụ Gaslift và đưa khí về bờ góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và an ninh lương thực quốc gia
Trải qua 22 năm xây dựng và phát triển, Xí nghiệp khai thác các công trình khí đã và đang ngày càng khẳng định được vị thế của mình trong lĩnh vực thu gom, xử lý, nén và cung cấp khí không chỉ trong ngành dầu khí mà cả các dịch vụ ngoài ngành. Một hành trình phát triển liên tục không ngừng, những cống hiến quên mình vì sự nghiệp phát triển công nghiệp khí đốt của tập thể lao động quốc tế Vietsovpetro Gas đã được Đảng, Nhà nước ghi nhận và biểu dương qua việc trao tặng các phần thưởng cao quý cho tập thể và cá nhân như: Huân chương Lao động hạng Ba năm 2001; Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2016 cùng nhiều Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam qua các năm.
Đặc biệt, năm 2016 Vietsovpetro Gas lần đầu tiên dẫn đầu Vietsovpetro về doanh thu dịch vụ ngoài và đứng đầu Viestsovpetro về công tác sáng kiến sáng chế. Bước sang năm 2017, Vietsovpetro Gas đã có những dấu ấn hết sức ấn tượng đó là: Tổng sản lượng khí Lô 09-1 nén về bờ đạt mốc 21 tỉ m3; Ngày 27/2/2017 – Cán mốc 10 tỷ m3 khí trong công tác thu gom, xử lý và vận chuyển khí từ các JOC về bờ; Ngày 27/06/2017 Giàn nén khí Rồng đạt mốc 2 tỷ m3 khí hoán đổi; Tổ máy số 6 cán mốc 1 tỷ m3 khí…Tất cả đang hòa chung trong niềm tự hào và phấn khởi để cùng chào mừng kỷ niệm 22 năm ngày thành lập Xí nghiệp và chào đón sự kiện 50 tỷ m3 trong thời gian tới.
Để có được kết quả như ngày hôm nay, chúng ta hãy cùng ngược dòng lịch sử tìm hiểu về Bối cảnh hình thành; Quá trình xây dựng và phát triển; Định hướng tương lai của Xí nghiệp Khai thác các Công trình khí – Vietsovpetro Gas thuộc Liên doanh Việt – Nga Vietsovpetro qua các kỳ sau nhé.
Kỳ 1: Những tiền đề cho sự ra đời của Xí nghiệp Khai thác các Công trình khí – Vietsovpetro Gas.
Bối cảnh hình thành:
Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro bắt đầu khai thác mỏ dầu Bạch Hổ từ ngày 26-6-1986. Song song với quá trình khai thác dầu là toàn bộ khí đồng hành được tách ra (với hệ số khí/dầu bình quân là 150m3/tấn). Tại thời điểm này, lượng khí đồng hành đó hoàn toàn bị đốt bỏ vì Vietsovpetro chưa có điều kiện thu gom và vận chuyển vào bờ sử dụng. Đến ngày 23- 4-1995, Vietsovpetro khai thác dầu chạm mốc 30 triệu tấn từ mỏ Bạch Hổ và mỏ Rồng. Nếu tiến hành một phép tính nhân đơn giản là 30.000.000 x 150 sẽ cho chúng ta thấy ngay được rằng lượng khí đã bị lãng phí khủng khiếp như thế nào khi phải đốt bỏ ngoài khơi. Con số cụ thể là 4,5 tỉ m3!.
Cũng thời điểm này tại khu vực bể Cửu Long đã phát hiện thêm nhiều cấu tạo có triển vọng chứa dầu khí lớn (ngoài mỏ Bạch Hổ và mỏ Rồng), vì vậy nếu không có biện pháp sớm thu gom và sử dụng khí đồng hành, thì chính sự gia tăng khai thác dầu này sẽ dẫn đến lượng khí đồng hành phải đốt bỏ ngày càng lớn, gây lãng phí rất lớn tài nguyên quốc gia, chưa nói đến đó là nguy cơ làm ô nhiễm môi trường.
Trước tình hình đó, ngày 07/7/1988 Bộ Chính trị TW Đảng Cộng Sản Việt Nam đã cóNghị quyết số 15-NQ/TW, trong đó nhấn mạnh: Nhanh chóng lập phương án trước năm 1995 sử dụng khí đồng hành mỏ Bạch Hổ và các mỏ khác để sản xuất phân đạm, phát điện và phục vụ đời sống nhân dân.
Thực hiện chủ trương trên, tại kỳ họp XI Hội đồng XNLD "Vietsovpetro" ngày 21/10/1989, Phía Việt Nam chính thức đề nghị được sử dụng khí đồng hành từ các mỏ của XNLD "Vietsovpetro" mà không phải trả tiền. Ngày 12/12/1990, sau một thời gian dài đàm phán, hai Phía việt Nam và Liên Xô đã ký Nghị định thư liên Chính phủ Việt-Xô, quy định: "Từ ngày 01/01/1991, khí đồng hành lấy lên trong quá trình khai thác dầu ngoài việc sử dụng cho các nhu cầu công nghệ khai thác sẽ được giao cho Bên Việt Nam tại mỏ không phải trả tiền".
Tiếp theo đó, ngày 16/7/1991, hai Chính phủ Việt Nam và Liên Xô đã ký Hiệp định sửa đổi về tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí tại thềm lục địa phía Nam Việt Nam, trong đó chính thức khẳng định khí đồng hành được lấy lên trong quá trình khai thác dầu mà XNLD "Vietsovpetro" không sử dụng cho nhu cầu công nghệ được chuyển giao cho Phía Việt Nam tại mỏ không phải trả tiền. Trong trường hợp phát hiện các mỏ khí hoặc condensate, việc đánh thuế sử dụng và phân chia sản phẩm khai thác được sẽ là đối tượng của một thỏa thuận riêng của hai Bên.
Việc ký kết hiệp định 16/7/1991 là khung pháp lý cho việc tiếp nhận khí từ mỏ Bạch Hổ, tuy nhiên, trước đó, Luận chứng kinh tế-kỹ thuật (FS) cho Hệ thống thu gom và vận chuyển khíđồng hành từ mỏ Bạch Hổ đến các hộ tiêu thụ trên đất liềnđã được Tổng Công ty Khí Việt Nam khởi động. Công trình khoa học này do Viện Nghiên cứu khoa học và Thiết kế dầu khí biển (НИПИ) của XNLD "Vietsovpetro" (có sự tham gia của Viện Thiết kế Bộ Thương mại)thực hiện dưới sự chủ trì của Tiến sỹ IU.S. Oseredko(Юрий Спиридонович Осередько), Chánh Kỹ sư НИПИ. Bản luận chứng kinh tế-kỹ thuật ban đầu này là sơ bộ và chưa đầy đủ, tuy nhiên, đây là tài liệu hết sức quan trọng, là cơ sở để chính phủ Việt Nam ra quyết định đầu tư Hệ thống thu gom và vận chuyển khí Bạch Hổ-Thủ Đức, là căn cứ để Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam triển khai thực hiện dự án, tạo tiền đề cho việc phát triển ngành công nghiệp khí Việt Nam.
Khai thác dầu tại Mỏ Bạch Hổ
Bắt đầu là dự án sớm đưa khí đồng hành từ mỏ Bạch Hổ vào bờ (còn gọi là fast-track) dựa trên nguyên lý sử dụng áp suất vỉa đưa 1 triệu m3 khí/ngày-đêm vào bờ, khi chưa có giàn nén khí ngoài mỏ, để cung cấp cho nhà máy điện tuốc-bin khí Bà Rịa. Ngày17/4/1995 khí đồng hành thu gom từ mỏ Bạch Hổ đã về đến trạm phân phối khí Bà Rịa, sẵn sàng cung cấp khí cho nhà máy điện Bà Rịa. Và, vào hồi 14:00 ngày 26/4/1995 Nhà máy nhiệt điện Bà Rịa phát ra dòng điện bằng khí đầu tiên hòa vào lưới điện quốc gia.
Thắng lợi của dự án fast-track đã tạo cơ sở để Chính phủ giao cho Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam tổ chức thực hiện dự án nâng mức cung cấp lên 2 triệu m3 khí/ngày để đảm bảo nhiên liệu cho Nhà máy điện Phú Mỹ 2.1 sẽ đưa vào vận hành năm 1997.
Sự ra đời của Xí nghiệp Khai thác các công trình khí:
Trở về trước, công trình sớm đưa khí vào bờ được giao cho Xí nghiệp Khai thác dầu khí quản lý, vận hành. Tuy nhiên, khi nâng sản lượng cung cấp khí lên 2-3 triệu m3 khí/ngày với việc phải lắp đặt hệ thống thu gom khí nội mỏ, xây dựng giàn nén khí nhỏ cạnh MSP-4và bộ phận trộn khí (injector) trên giàn ống đứng (Riser Platform) gần MSP-2 của mỏ Bạch Hổ thì công tác quản lý và vận hành hệ thống yêu cầu phải có một đơn vị chuyên trách.
Quyết định thành lập Xí nghiệp QL&KT các Công trình Khí (ảnh chụp lại)
Trên cơ sở đó, căn cứ vào công văn số 1948/DK-TĐ-TDKT ngày 24/07/1995 của Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam và công văn số 799 ngày 14/08/1995 của "Zarubezneft", ngày 15/8/1995, Tổng Giám đốc XNLD "VIETSOVPETRO" đã có quyết định số 497 thành lập Xí nghiệp Quản lý và Khai thác các Công trình Khí, với nhiệm vụ chính là: thu gom, xử lý và nén khí đồng hành từ mỏ Bạch Hổ và các mỏ lân cận, phục vụ cho hoạt động khai thác dầu bằng phương pháp gaslift tại mỏ và chuyển về bờ cho cụm công nghiệp sử dụng khí thiên nhiên Bà Rịa, Phú Mỹ.
Đến năm 2000, Xí nghiệp Quản lý và Khai thác các công trình khí chính thức được đổi tên thành Xí nghiệp Khai thác các công trình khí (Vietsovpetro Gas), đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc của đơn vị.
Toàn cảnh Xí nghiệp Khai thác các Công trình khí – Vietsovpetro Gas chụp từ trên cao
Sau khi được thành lập và giao các nhiệm vụ chính, Xí nghiệp khai thác Các Công trình khí đã xây dựng và phát triển đơn vị của mình như thế nào, xin mời anh chị em và các bạn đến với kỳ sau nhé.
Bài viết & Hình ảnh: Thanh Phong - Hồng Thắm